1. Xẹp đốt sống là gì?

Xẹp đốt sống hay lún đốt sống là tình trạng thân đốt sống không giữ được chiều cao vốn có, gây tổn thương vùng cột sống và những cơn đau dữ dội cho người bệnh. Lún xẹp đốt sống có liên quan đến yếu tố tuổi tác và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Bệnh có thể làm tăng nguy cơ gãy đốt sống, ảnh hưởng đến khả năng vận động và thậm chí là tuổi thọ của người bệnh.

2. Nguyên nhân gây xẹp đốt sống

Có rất nhiều nguyên nhân gây xẹp đốt sống, nhưng điển hình nhất là do thoái hóa, chấn thương cột sống và một số bệnh lý khác. Cụ thể:

2.1 Loãng xương

Tuổi tác là nguyên nhân chính của tình trạng loãng xương và đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng xẹp đốt sống. Khi xương trở nên xốp, mềm theo thời gian, các đốt sống không còn đủ cứng để hỗ trợ cột sống trong các hoạt động hàng ngày.

Do đó, khi người bệnh cúi xuống để nhấc một vật, ho hoặc hắt hơi cũng có thể gây ra xẹp lún đốt sống, nếu bị loãng xương nghiêm trọng.

Hầu hết các đốt sống bị xẹp lún ở mặt trước, vì mặt sau của đốt sống có cấu tạo bằng xương cứng hơn. Điều đó tạo ra đốt sống có hình nêm, có thể dẫn đến tư thế khom lưng được gọi là gù cột sống (Chứng kyphosis). (2)

2.2. Chấn thương

Một số trường hợp khác không do loãng xương, mà do nguyên nhân đốt sống chịu một lực lớn gây chấn thương. Cụ thể như là tai nạn giao thông, tai nạn lao động, té ngã trong sinh hoạt hàng ngày… Tư thế khi bị té của người bệnh là ngã từ trên cao, ngã ngồi đập mông xuống đất gây xẹp, gãy đốt sống.

2.3 Các bệnh lý khác

Xẹp đốt sống cũng có thể do một số bệnh lý ác tính như ung thư xương hay do ung thư di căn, bệnh viêm xương biến dạng Paget, viêm tủy xương… Các tế bào ung thư xâm nhập vào xương gây phá hủy cấu trúc và khiến cho xương bị yếu và giòn hơn. Tình trạng này thường gặp ở người dưới 55 tuổi, không có chấn thương hoặc chấn thương nhẹ nhưng lại bị gãy lún đốt sống.

Một số yếu tố nguy cơ gây lún đốt sống:

Chủng tộc: Phụ nữ da trắng và châu Á có nguy cơ mắc bệnh cao hơn
Tuổi tác: Phụ nữ trên 50 tuổi và nguy cơ tăng dần theo tuổi tác
Cân nặng: Phụ nữ còi xương, suy dinh dưỡng
Mãn kinh sớm: Phụ nữ mãn kinh trước 50 tuổi có nguy cơ bị loãng xương cao hơn
Người hút thuốc là: Thuốc lá làm mất độ dày của xương, khiến xương yếu đi

3. Triệu chứng xẹp đốt sống

Các dấu hiệu xẹp đốt sống điển hình đều liên quan đến khả năng vận động của người bệnh như:

• Đau lưng dữ dội, đột ngột, thường sau một chấn thương nhỏ hoặc vận động mạnh

• Cơn đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi

• Giảm chiều cao cơ thể, gù lưng hoặc biến dạng tư thế

• Tê bì, yếu chi hoặc rối loạn cảm giác nếu có chèn ép tủy sống

• Trong trường hợp nhẹ, người bệnh có thể không cảm thấy triệu chứng rõ ràng

4. Đối tượng nguy cơ xẹp đốt sống

Những đối tượng nguy cơ dễ bị xẹp đốt sống là:

• Phụ nữ mãn kinh sẽ có tình trạng loãng xương tiến triển nhanh hơn nên dễ bị xẹp đốt sống.
• Những người bị loãng xương thứ phát kèm với phát triển thể chất kém từ nhỏ: Còi xương, suy dinh dưỡng cũng dễ mắc bệnh xẹp đốt sống.
• Người có tiền sử gia đình bị loãng xương cũng có khả năng mắc bệnh cao hơn.
• Người ít chơi thể thao, ít vận động ngoài trời.
• Người sử dụng rượu bia, cà phê, thuốc lá.
• Người bị các bệnh lý: Thiểu năng tuyến sinh dục nam và nữ như suy buồng trứng sớm, mãn kinh sớm, cắt buồng trứng, thiểu năng tinh hoàn,… bệnh nội tiết như cường tuyến giáp, cường tuyến cận giáp, suy thận mạn hoặc phải chạy thận nhân tạo lâu ngày,… bệnh lý xương khớp mạn tính như viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp cũng dễ có nguy cơ bị loãng xương dẫn đến xẹp đốt sống.
• Người ít vận động ngoài trời có nguy cơ cao mắc bệnh xẹp đốt sống

5. Phòng ngừa xẹp đốt sống

Để phòng ngừa cũng như phát hiện kịp thời tình trạng xẹp đốt sống, chúng ta cần lưu ý những đặc điểm sau:

Đối với người cao tuổi, nhất là phụ nữ mãn kinh cần phải có chế độ sinh hoạt điều độ về dinh dưỡng và tập luyện. Nên bổ sung các khoáng chất và vitamin cùng với ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Hạn chế sai tư thế khi thực hiện các động tác, tránh những tư thế xấu.
Tránh hoạt động quá mạnh.
Tham gia các bài tập giúp cơ thể khỏe mạnh và dẻo dai hơn.
Nên đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện xẹp đốt sống kịp thời.

5. Các biện pháp chẩn đoán xẹp đốt sống

Ngoài những biểu hiện lâm sàng, cần làm thêm những kỹ thuật cận lâm sàng để củng cố chẩn đoán, đưa ra tiên lượng và có phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân:

• Chụp X quang: Cho hình ảnh của các khớp, xương và đĩa đệm.
• Chụp cắt lớp vi tính: Cho thấy hình ảnh ống sống, những cấu trúc bên trong và bao quanh nó. Kỹ thuật này hay được kết hợp với chụp tủy sống cản quang, giúp biết được chi tiết của xương và hiện tượng hẹp ống sống.
• Chụp cộng hưởng từ: Cho thấy được tủy sống, các rễ thần kinh và những tình trạng phì đại, thoái hóa hay khối u.
  Đo hấp thụ tia X kép hay đo đậm độ xương: Xác định mật độ khoáng của xương để xác định rõ tình trạng loãng xương ở bệnh nhân. Đây là kỹ thuật khảo sát được cả xương sống và các chi, quét cột sống, vùng hông, cả cơ thể với thời gian chỉ dưới bốn phút.

7. Các biện pháp điều trị xẹp đốt sống

Những phương pháp điều trị xẹp đốt sống phổ biến hiện nay là:

7.1 Điều trị xẹp đốt sống không cần phẫu thuật:

• Bệnh nhân được nằm nghỉ tại giường trong thời gian ngắn, dùng thuốc và nẹp.
• Bệnh nhân bị giới hạn một số hoạt động.
• Thuốc giảm đau OTC, thuốc giảm đau gây nghiện, thuốc kháng viêm không steroid, thuốc giãn cơ được sử dụng cho bệnh nhân.
• Nẹp được dùng để nâng đỡ bệnh nhân và hạn chế cử động vị trí bị xẹp đốt sống.

7.2 Tạo hình đốt sống

Phương pháp được thực hiện trong một đến hai giờ đồng hồ và phụ thuộc vào số đốt sống điều trị. Kim nhỏ chứa xi măng xương acrylịc với công thức riêng ( xi măng sinh học ) được tiêm vào đốt sống xẹp. Sau đó, xi măng sẽ cứng lại và làm ổn định đốt sống bị gãy xẹp. Đây là phương pháp có tác dụng giảm đau cho bệnh nhân.

7.3 Tạo hình thân đốt sống bằng xi măng sinh học có bóng

Rạch hai vết nhỏ, đặt đầu dò vào khoang đốt sống bị gãy. Khoan xương và chèn vào hai bên hai bong bóng được gọi là đệm xương. Hai bong bóng được bơm phòng với chất cản quang đến khi giãn ra tới độ cao mong muốn rồi lấy ra. Khoảng trống tạo bởi bong bóng trên sẽ được xi măng lấp vào, Chỉ định cho hai phương pháp xâm lấn này bao gồm: Gãy xẹp đốt sống do loãng xương trên hai tuần kèm đau, biến dạng nặng, không đáp ứng điều trị bảo tồn, ung thư di căn gây đau, đa u tủy xương, u máu đốt sống gây đau, hoại tử xương đốt sống, củng cố thân xương sống bị yếu do bệnh lý trước phẫu thuật.

Chống chỉ định của hai phương pháp trên là: Gãy xẹp đốt sống lành hoàn toàn và đáp ứng điều trị bảo tồn, gãy xẹp đốt sống hơn một năm, xẹp trên 80%- 90% thân đốt sống, cong cột sống không phải do loãng xương, hẹp ống sống và thoát vị đĩa đệm không liên quan gãy xẹp đốt sống, rối loạn đông máu không được điều trị, viêm xương viêm tủy xương, viêm đĩa đệm, chèn ép ống sống do u và mảnh xương vỡ.

👉  LIÊN HỆ NGAY HÔM NAY! ĐỂ ĐƯỢC TRỰC TIẾP CÁC BÁC SĨ HÀNG ĐẦU TƯ VẤN. GIẢI QUYẾT TRIỆT ĐỂ CÁC VẤN ĐỀ: ĐAU NHỨC DỮ DỘI, KHÔNG THỂ VẬN ĐÔNG, ĐAU ĐẦU, NHỨC MẮT DO CỔ VAI GÁY, TÊ BÌ TỨ CHI, ĐẠI TIỂU TIỆN KHÔNG TỰ CHỦ…VV.

CHUYÊN KHOA XƯƠNG KHỚP 117 – HÀ NỘI

  Địa chỉ: Số 117 đường Ngọc Hồi, quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội

  Hotline: 0766.383.117

  Giờ làm việc: 7h30 – 17h00 từ Thứ 2 – Chủ Nhật